Ken je dat, dat je ergens mee bezig bent en je het plots overal tegen komt? Het valt me de laatste weken op hoeveel er geschreven en gepraat wordt over burgerparticipatie. Het lijkt “in” om als gewone burger de touwtjes (terug?) in eigen handen te nemen en dat door middel van talrijke initiatieven. Een voorbeeld dat mij momenteel inspireert is het volgende. Ik fietste dit weekend door Antwerpen met vanachter op mijn fiets een bordje “Ik wil fietsen op Ringland”. Ringland is een burgerinitiatief dat ijvert voor de overkapping van de Antwerpse Ring en heeft daarmee ’t Stad helemaal op stelten gezet.(*) Maar er leeft veel meer in Antwerpen op vlak van burgerparticipatie. Zo zijn er maar liefst negen (!) districtsraden actief. Elke districtsraad heeft eigen bevoegdheden, eigen budgetten en een rechtstreeks verkozen districtsraad. Het district Antwerpen (het grootste district, waarvan de grenzen ongeveer overeenkomen met de grenzen van het Antwerpen van vòòr de fusies) is daarbovenop gestart met burgerbudgetten, waarbij de burgers zelf bepalen waaraan ze het gemeenschappelijk budget willen uitgeven. En het districtscollege houdt vliegende colleges waarbij ze ter plaatse gaan om de burgers in een bepaalde wijk hun zegje laten doen. Zo weten ze meteen wat er leeft in hun district en waaraan gewerkt moet worden.
Kijk, dat vind ik nu schitterend. Daar gaat mijn hart sneller van slaan! En dan denk ik: waarom zou dat bij ons in Oudsbergen niet kunnen? Ik geloof heel erg in het betrekken van de mensen, in het open en eerlijk de kaarten op tafel leggen, alle aspecten van een verhaal tekenen en dan samen, met alle betrokken partijen, zoeken naar een compromis dat voor iedereen voldoende klopt. Naïef? Misschien. Moeizaam en tijdrovend? Allicht. Maar op die manier wordt een verhaal volgens mij wel echt draagbaar en passend voor iedereen.
Ik weet ook waarom ik hier zo sterk achter sta. Ik probeer namelijk op diezelfde manier mijn dagelijks werk te organiseren. Ik ben leidinggevende en heb de verantwoordelijkheid over drie teams. Mijn teamleden zelf zijn voor mij de specialisten ter plaatse die dagelijks ervaren wat ze nodig hebben, waar ze tegenaan lopen, hoe ze dingen vorm zouden willen geven enz. Ik breng het kader en ben daar zeer transparant in: wetgeving, budgetten, doelstellingen vanuit het beleid, … Alles wordt door mij open en bloot op tafel gelegd. Want zolang het koosjer en correct is, is er voor mij geen reden om het niet te delen met de betrokken werknemers. Samen met hen werk ik dan aan concrete acties en doelstellingen, waarbij we allemaal zo open en eerlijk mogelijk proberen te zijn. En dat werkt het beste. Zo creëer ik een draagvlak en weet ik dat de beslissingen die genomen worden realistisch en haalbaar zijn, want mijn teamleden hebben ze zelf mee vorm gegeven. Mee-denken, mee-beslissen, mee-doen. Mijn mantra.
Vanuit dit mantra en doorheen de tijd dat ik ondertussen met de Groen-collega’s aan de slag ben, wordt het voor mij steeds duidelijker dat ik niet meer geloof in de oude politieke vorm die ons land vandaag in de duimschroeven houdt. Daarmee bedoel ik een beperkte groep mensen die zich “professioneel specialiseren” in de politiek. Op hier en daar een uitzondering na (bij Groen bijvoorbeeld, gelukkig maar), gaat het bijna altijd over welgestelde, goed opgeleide, blanke mannen. Mannen die ooit, lang geleden, toen ze nog aan het begin van hun carrière stonden, misschien nog echt contact hadden met de burgers en echt wisten wat er leefde en nodig was. Maar die nu vooral uitblinken in het zich met veel poeha vertonen op alle boerenbals, spaghetti-avonden en kermissen die Vlaanderen rijk is. Mannen die het zeer goed kunnen uitleggen. Uiteraard, daarvoor worden ze dan ook zeer goed MEDIA getraind (lees: getraind in het omzeilen van de waarheid, in het uitstellen van een echt antwoord). Mannen die een politieke taal gebruiken die NIET meer verstaanbaar is. Alleszins toch niet voor mij. En mannen die daar goed, tot walgelijk veel, voor betaald worden en die, gezeten in hun ivoren torens, menen te weten wat ‘goed’ is voor ons.
Ik voel hoe mijn maag zich bijeen trekt van ergernis als ik de woorden hierboven nog ‘s nalees.
Waar is het fout gegaan met de politiek? Maar ook: waar is het fout gegaan met ons?
Zijn we gewoon zo dom en volgzaam geworden vanuit gemakzucht en luiheid? Is het (nog altijd) onze katholieke voorgeschiedenis (schuld, boete, vergeving etc.) die ons zo braaf en volgzaam gemaakt heeft?
Waar zijn we bang voor? Waarom komen we niet uit ons kot? Wie is er nog bereid om verantwoordelijkheid op te nemen over het dagelijks bestuur van onze gemeenschap, ons eigen leven? Ik denk dan terug aan de hoorzittingen rond de fusie die door ons gemeentebestuur in de verschillende kerkdorpen werden georganiseerd. Ik ben zelf in Wijshagen gaan luisteren en vond het pijnlijk om te zien hoe weinig mensen daar op afkomen. Er zaten bijna evenveel gemeenteraadsleden als luisteraars in de zaal. Tja. Tot zover onze betrokkenheid .
Pas op, ik wil dit ook nuanceren. Het is vooral de politiek op macro-niveau (Vlaams, Federaal, Europees) waar ik de karikatuur, die ik hierboven heb beschreven, op kan toepassen. De lokale politicus kan zich weliswaar ook laten verleiden tot corruptie, eigenbelang en vage beloften, maar het contact met de burger is er duidelijk wèl en het engagement en de verantwoordelijkheid wordt in onze gemeente zeker met de nodige ernst opgenomen.
De ambitie om voor lange termijn, liefst ettelijke legislaturen na elkaar, als politicus zijn brood te kunnen verdienen, is echter ook heel duidelijk aanwezig. En dan loert het gevaar om de hoek dat ik hierboven heb beschreven.
Anderzijds heeft het ook zijn voordelen als je zoveel tijd in deze taak kan steken. Want ik voel dan wel de goesting , het appel en de verontwaardiging. Maar tegelijkertijd voel ik ook de onzekerheid en de angst. Ik ben immers maar een gewone vrouw zonder politieke ervaring of opleiding, voorgeschiedenis of achterban. Ik werk fulltime, ben nog bezig met een opleiding, wil nog altijd heel graag zorg dragen voor mijn gezin EN daarnaast wil ik geëngageerd zijn in de plaatselijke politiek. Hoe in godsnaam ga ik al die borden tegelijkertijd in de lucht kunnen houden? Waar ga ik de tijd, de achtergrondinformatie en de ondersteuning vinden om mij hierin te verdiepen en iets te betekenen ? En hoe kan ik dat proberen GOED te doen als ik me er niet fulltime voor kan inzetten ?
Op dit moment ben ik dus een simpele burger die voelt dat het ècht anders moet .
Maar in alle eerlijkheid: ik kan nu nog niet goed zeggen hoe het dan wèl moet.
En waar ga ik de tijd vinden om dat uit te zoeken?!
Mijn god, waar ben ik toch weer aan begonnen…
(*)Meer informatie over Ringland vind je op http://www.ademloos.be/